در قانون مجازات اسلامی از جرم تعریف نشده است، فقط قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در اوصاف جرم قانون‌گذار بیان می‌دارد:« هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.»
ب (جرم رایانه ای
اصطلاحات جرم رایانه ای و جرم مرتبط با رایانه ، اولین و قدیــمی ترین اصطلاحاتی هستند که برای نسـل
اول جرایم فناوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته اند . علت انتخاب عناوین مذکور برای این گونه جرایم این بوده است که رایانه به عنوان هدف یا وسیله ارتکاب جرم در این گونه جرایم محوریت داشته است .[۱۲]
اصطلاحات جرم رایانه ای و جرم مرتبط با رایانه در قوانین اولیه اکثر کشورهای پیشرفته که در مقابل نسل اول جرایم فناوری اطلاعات اقدام به قانونگذاری کرده‌اند ، به چشم می‌خورد .همچنین گزارش ۱۹۸۶ سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[۱۳] و توصیه نامه ۹ ( ۸۹ ) R مصوب ۱۹۸۹ شورای اروپا[۱۴] از عناوین جرم رایانه ای و جرم مرتبط با رایانه استفاده کرده‌اند .[۱۵]
در یکی از اسناد مربوط به کنگره دهم سازمان ملل متحد در مورد پیشگیری از جرم و درمان مجرمین که به عنوان متن زمینه برای گروه کاری جرایم مرتبط با شبکه های رایانه ای توسط مؤسسه آسیا و خاور دور سازمان ملل متحد برای پیشگیری از جرم و درمان مجرمین تهیه شده است ، برای اصطلاح جرایم رایانه ای معنایی مضیق در نظر گرفته ، آن را شامل رفتارهای غیر قانونی دانسته است که از طریق ابزارهای الکترونیکی علیه امنیت سیستم ها و داده های رایانه ای ارتکاب می‌یابند .[۱۶] و منظور از امنیت سیستم ها و داده های رایانه ای حفظ محرمانگی ، تمامیت و در دسترس بودن آن ها است . این سند ، برای اصطلاح جرایم مرتبط با رایانه معنایی موسع منظور نموده است و آن را شامل هر رفتار غیر قانونی دانسته است که به وسیله یک سیستم یا شبکه رایانه ای یا در ارتباط با سیستم یا شبکه رایانه ای ارتکاب می‌یابند . [۱۷]اما گروه کاری جرایم مرتبط با شبکه های رایانه ای، این نظر را نپذیرفته و در گزارش خود به دهمین کنگره پیشگیری از جرم و درمان مجرمین سازمان ملل متحد آورده است :«جرایم مرتبط با رایانه هم شامل همه اشکال جرایم جدید می‌شوند که به طور مستقیم هدفشان رایانه ، شبکه های رایانه ای و کاربران آن ها است و هم شامل جرایم سنتی می شود که به وسیله یا با کمک تجهیزات رایانه ای ارتکاب می‌یابند .» [۱۸]
در کتابچه راهنمای سازمان ملل برای پیشگیری و کنترل جرایم رایانه ای آمده است :«مباحثات زیادی در میان کارشناسان درباره آنچه تشکیل دهنده جرایم رایانه ای یا جرایم مربوط به رایانه است ، در جریان بوده است . حتی پس از گذشت سال ها ، هنوز هم یک تعریف به رسمیت شناخته شده بین‌المللی برای این اصطلاحات وجود ندارد … . مولفان و کارشناسانی که تلاش می‌کنند برای جرایم رایانه ای تعریفی بیابند، هیچ تردیدی در مورد وجود این پدیده ندارند . اما تعاریفی که ارائه شده است بیشتر به رشته‌های مطالعاتی مربوط می شود که آن تعریف مخصوص آن ها نوشته شده است . به هر حال مقصود مولفان از اعمال دقت در مورد محدوده و نحوه به کارگیری تعاریف خاص از آن جهت است که استفاده از آن ها خارج از مضمون و محتوای مورد نظر، اغلب باعث ایجاد خطاهایی می شود . البته هنوز یک تعریف کلی برای جرایم رایانه ای به دست نیامده است و به طور معمول به جای آن تعاریفی کاربردی ارائه می شود .» [۱۹]
برخی از نویسندگان جرایم رایانه ای را مترادف با جرم سایبری می دانند و آن دو را دارای معنی و مفهوم واحد می دانند. در تعریفی ، جرم رایانه ای صرفاً عبارت از جرایمی است که در فضای سایبر رخ می‌دهد از این نظر جرایمی مثل هرزه نگاری، افترا ، آزار و اذیت و سوء استفاده از پست الکترونیکی و سایر جرایمی که در آن ها رایانه به عنوان ابزار و وسیله ارتکاب جرم به کار گرفته می شود، در زمره جــرم رایانه ای قرار نمی گیرد. در تعریف موسع هر فعل و ترک فعلی که « در » یا « از طریق » یا « به کمک» از طریق اتصال به اینترنت ، چه به طور مستقیم ، یا به طور غیرمستقیم رخ می‌دهد و توسط قانون ممنوع گردیده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است جرم رایانه ای نامیده می شود .[۲۰]
همان طور که ملاحظه شد ؛ تعاریف متفاوتی از جرم رایانه ای ارائه شده و هنوز توافقی در این زمینه حاصل نشده است . پراکندگی این تعریف ها ناشی از آن است که محدوده واقعی جرایم رایانه ای هنوز برای دولت ها مشخص نمی باشد ضمن آنکه روز به روز نیز به گستره این جرایم افزوده شده و ارائه تعریفی جامع از جرایم رایانه ای را مشکل می‌سازد . با وجود این کم و بیش همه کشورها به اهمیت مسئله پی برده اند و در زمینه شناخت پدیده جرم رایانه ای و تمییز بین انواع مختلف آن گام هایی برداشته اند . در حقوق کانادا در تعریف جرم رایانه ای گفته شده است :«جرم رایانه ای شامل هر نوع فعالیت مجرمانه است که در بر گیرنده کپی کردن ، استفاده ، جابجایی ، ملاحظه و دسترسی غیر مجاز و یا سوء استفاده از سیستم های رایانه ای، عملکرد رایانه ها ، داده ها و یا برنامه ها و نرم افزارهای رایانه ای است .»[۲۱]
نکته بسیار مهمی که نباید از آن غفلت شود آن است که دسته دوم از جرایم رایانه ای (جرایم ارتکاب یافته از طریق رایانه) تقریبا جزء جرایم سنتی هستند که ارتکاب آن ها در قوانین کشورها جرم شناخته شده است. با وجود این آنچه موجب شده است تا حقوق دانان این نوع جرایم سنتی را در قالب جرایم رایانه ای جای دهند، آن است که ارتکاب جرم با رایانه اوصاف جدیدی بر ویژگی های جرم سنتی می افزاید، به گونه ای که گاه موجب تردید در ارکان مادی جرم می شود . با نظر به این نکته که نوعا ارتکاب جرم از طریق رایانه و به خصوص شبکه جهانی وب موجب بروز اوصاف خاص در جرم سنتی می شود ،می توان این نوع جرایم را با مسامحه جرم رایانه ای شمرد و در مجازات مرتکبین نیز کیفیات مشدده و استثنائا کیفیات مخففه[۲۲] را نیز لحاظ کرد .
اغلب مواد جای گرفته شده در دسته اول جرایم رایانه ای نیز جز در موارد محدودی مانند سرقت اینترنت، نفوذ غیر مجاز و عبور از رمز رایانه جزء جرایم سنتی هستند که به دلیل موضوع جرم قرار گرفتن رایانه در بیشتر نوشـته های حقوقـی جرم رایانه ای شـمرده شده اند. به بیان دیگر قانونگذاران به جـهت حمایت از فن آوری نوین رایانه، جرایم سنتی خاصی مانند تخریب را به دلیل اهمیت موضوع جرم رایانه ای جرم مستقلی قلمداد کرده و به وضع قوانین و مجازات های جدید پرداخته‌اند.
در هر حال با توجه به تعاریف صورت پذیرفته از جرم رایانه ای می توان گفت : هر فعل یا ترک فعلی که علیه رایانه یا شبکه های رایانه ای صورت گرفته یا به واسطه رایانه یا شبکه های رایانه ای محقق شود جرم رایانه ای است .
