۲-۸-۵-۴- چشمه کلم
چشمه زلال کلم از شمال کبیرکوه سرچشمه می گیرد و یک چشمه چهار فصل می‌باشد که چندین مرکز پرورش ماهی در اطراف این چشمه احداث شده است و در اطراف این چشمه، باغات انبوه و گستردهای وجود دارد که مناظر بسیار چشمنواز و زیبایی ایجاد کرده اند. این باغها در فصول بهار و تابستان فضاهای بسیار دنج و آرامی، برای استراحت و اتراق گردشگران و علاقمندان به طبیعت فراهم می آورند.
۲-۸-۵-۵- چشمه سیکان
چشمه سیکان در ۱۳۰ کیلومتری جنوب خاوری شهر ایلام قرار دارد که بر روی آن یک سد احداث شده که از نوع سنگ ریزه ای و ۷۰ متر از بستر خود بلندی دارد. هدف از ساخت این سد ذخیره سازی جریانهای سطحی، آب چشمههای موجود و نیز مهار سیلابهای رودخانه سیکان است.
۲-۸-۵-۶- دیگر چشمههای استان
از دیگر چشمههای استان ایلام می‌توان به چشمه قیر دهلران اشاره کرد که به علت عبور از سنگهای حاوی مواد آلی آب آن آغشته به قیر است و چشمه همان طور که از اسمش بر می آید چشمهای از قیر طبیعی است.
همچنین در حاشیه رودخانه چنگوله در شهرستان مهران چشمه آب گرم چنگوله، در کناره راست رود کنجانچم نیز چشمه آبگرم کنجانچم، در ساحل سمت راست رود خانه تلخاب آبگرم تنگ حمام بولی با دمای تقریبی ۴۰ درجه سانتیگراد قرار دارند.
۲-۸-۶- دشتها
در این استان دشتهای کم وسعتی وجود دارند که مهمترین آنها دشتهای ایلام، شیروان چرداول و هلیلان است. در این مناطق به علت دسترسی به آبهای سطحی، شهرکهای آبادیهایی با تراکم بالای جمعیت وجود دارد. دشتهای دیگر منطقه عبارتاند از: صالح آباد، مهران، محسنآباد، نصیریان، دهلران، موسیان و دشت عباس که از نوع دشتهای آبرفتی و رسوبی کنار رودخانه هستند. اغلب این دشتها، خاک رسی با ضخامت زیاد دارند.
در هر فصل دشتهای استان با توجه به موقعیت جغرافیایی آن دارای مناظر دل انگیزی میشوند به خصوص دشتهای واقع در مناطق گرمسیری استان که در اواخر زمستان و اوایل بهار با طبیعت بسیار دیدنی خود جذاب جمعیت بسیاری است.
۲-۸-۷- تالابها
۲-۸-۷-۱- تالاب سیاب دریوش
این تالاب در جنوبغربی بخش ملکشاهی واقع شده است. مساحت آن در حدود چهار (۴) هکتار و ارتفاع آن ۲۷۴۰ متر از سطح دریاهای آزاد می‌باشد. حداقل درجه حرارت در این تالاب ۱۴ درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالیانه آن بیش از ۶۰۰ میلیمتر است. تالاب فوقالذکر دارای آب دایمی و شکل آن دایرهای می‌باشد. به دلیل قرار گیری در ناحیه کوهستانی جزو منطقه سردسیری و ییلاقی استان محسوب می شود.
۲-۸-۷-۲- تالاب زمزم
تالاب زمزم در ۷۴ کیلومتری شرق شهر ایلام واقع گردیده است. مساحت آن در حدود یک هکتار و ارتفاع آن ازسطح دریاهای آزاد ۶۷۵ متر است. آب آن به صورت چشمه بوده و دارای آب دایمی است. پوشش گیاه اطراف آن چشم انداز زیبایی را به وجود آورده و زیستگاه بسیار مناسبی برای حیات وحش فراهم نموده است.
۲-۸-۷-۳- تالاب چکر
در غرب شهرستان ایلام و در منطقه بولی و در ناحیه چکر تالاب زیبای چکر قرار دارد. مساحت آن در حدود ۳ هکتار و ارتفاع آن ۶۰۰ متر است. عمق آن در حدود ۵/۲ متر است. این تالاب در منطقه گرمسیری قرار دارد ولی آب آن دایمی است. عمق آن بستگی به میزان بارش در طول سال دارد. منبع آب آن نزولات جوی و چند چشمه جوشان می‌باشد. متوسط دمای آن ۲۴ درجه سانتیگراد است. نیزارهای اطراف آن به همراه طبیعت بکر زیبای اطراف آن واقعا دلنشین است.
فصل سوم
روششناسی تحقیق
مقدمه
پایه هر دانشی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی بوده که در آن علم به کار می‌رود. روش پژوهش عبارت است از یک عمل منظم که در نتیجه‌ی آن پاسخ‌هایی برای سؤال‌های مورد نظر و مطرح شده پیرامون موضوع پژوهش به دست می‌آید (نادری وسیف نراقی، ۱۳۷۵،۳۴).
انتخاب روش پژوهش بستگی به هدفها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. غالب مطالعههای پژوهشی یک روش یا راهکاری را نشان می‌دهند که به سادگی قابل تشخیص است و شامل رویه های مشترک ویژهای مانند بیان مسئله، جمع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آوری داده ها و نتیجه گیریاند. جزئیات این رویه های ویژه تا حدود زیادی با روش پژوهش معین میشوند. هر یک از این روشها برای پاسخ‌گویی به یک مسئله مناسب هستند.
در این فصل در ارتباط با فرضیه‌های پژوهش، متغیرهای پژوهش، روشهای پژوهش، روشهای جمع آوری داده ها، قلمرو مکانی و زمانی پژوهش، جامعه و نمونه‌آماری پژوهش، معرفی مدل‌های پژوهشی و روشهای آماری جهت آزمون فرضیه ها بحث خواهد شد.
۳-۱- روش پژوهش
پژوهشهای علمی را بر اساس هدف می‌توان به سه گروه پژوهش بنیادی[۹]، پژوهش کاربردی[۱۰] و پژوهش علمی تقسیم کرد (نراقی و نادری، ۱۳۶۵، ۷۸). پژوهش حاضر با توجه به موضوع پژوهش و شیوه جمع آوری داده ها توصیفی _ تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از مطالعات و شناخت منطقه مورد نظر، مصاحبه و مشاهده و پرسشنامه بوده و از نوع همبستگی[۱۱] است.
نکته مهمی که باید به خاطر سپرد این است که پژوهش همبستگی هرگز یک رابطه علت و معلولی را تبیین نمی‌کند بلکه به طور صرف یک رابطه را توصیف می‌کند، صرفنظر از اینکه یک رابطه علت و معلولی است یا نه، وجود یک رابطه قوی، پیش‌بینی را امکان پذیر می‌سازد. (خاکی،۱۳۸۲، ص۱۳۲).
روشهای مختلف پژوهشی وجود دارد که استفاده از هر یک از روشهای پژوهش بسته به ماهیت کار و متغیرهای مورد بررسی، توصیه می شود. با توجه به این که در این پژوهش به دنبال بررسی نقش مناطق طبیعی مجاور شهرها در جذب گردشگران در منطقه ایلام میباشیم، از این رو پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. از این جهت یک پژوهش توصیفی است که به توصیف مناطق طبیعی اطراف ایلام میپردازیم. به منظور تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از تحلیل همبستگی، و نیز مسیر و مدل معادلات ساختاری، برای تأیید بیشتر نتایج آزمون و امکان حذف خطا استفاده گردید. تحلیل همبستگی با بهره گرفتن از نرم افزار spss صورت می‌گیرد.
این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از حیث نحوه گردآوری داده ها توصیفی و روش انجام پژوهش نیز پیماشی و از نظر نوع مقطعی می‌باشد.
به منظور تدوین مبانی نظری و ادبیات موضوع از مطالعات کتابخانه ای از جمله کتاب، مجله، پایان نامه و اینترنت و همچنین بازدید از مناطق طبیعی استفاده میگردد. داده های لازم برای آزمون فرضیه ها از روش می‌دانی گردآوری شده‌اند.
داده های مورد نظر برای آزمون فرضیه ها، به صورت می‌دانی و با بهره گرفتن از پرسشنامه جمع آوری گردید. پرسشنامه در چارچوب و با هدف تعیین میزان نقش مناطق طبیعی اطراف شهر ایلام در توسعه گردشگری در این منطقه تهیه شده است.
۳-۲- مدل پژوهش
الف- متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:
تعداد گردشگران
جذب گردشگر
شکل (۳-۱): مدل مفهومی پژوهش
