۲-۲-۹-۳٫ مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپا EFQM

تعالی سازمان را میتوان رشد و ارتقای سطح یک سازمان در تمامی ابعاد مختلف آن دانست به گونه ای که با دستاوردهایشان و نشان دادن این که چگونه ‌به این دستاوردها رسید ه اند و این که در آینده چه دست اوردهایی خواهند داشت ، رضایت ذی نفعان خود را جلب کنند انجام این کار، حتی در مساعدترین شرایط کار دشواری است . از این رو در شرایطی که رقابت جهانی افزایش می‌یابد ، نوآوری های تکنولوژیکی به سرعت اتفاق می افتند و فرآیندها تغییر می‌کنند ، استمرار این کار دشوارتر نیز خواهد شد . با شناخت این چالش ها بود که بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت ایجاد شد تا که در ابعاد جهانی قابل طرح و راهنمای آن ها به سوی سرآمدی پایدار باشد. بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت، یک سازمان غیر انتفاعی است که در سال ۱۹۸۸میلادی توسط چهارده شرکت معتبر اروپایی و با حمایت اتحادیه اروپا تأسيس گردید . در حال حاضر بیش از ۸۰۰ شرکت اروپایی در این سازمان عضویت دارند.

مأموریت‌ این ساز مان ایجاد یک نیروی پیشبرنده در جهت سرآمدی عملکرد و چشم انداز آن درخشش سازمان های اروپایی در جهان است . ریاست وقت اتحادیه ارو پا به هنگام امضاء موافقت نامه تأسيس این بنیاد چنین اظهار می‌دارد: “تلاش برای بهبود و ارتقاء کیفیت ، یکی از پیش نیازهای موفقیت برای تک تک شرکت ها و برای رقابت پذیری همه ما به صورت جمعی است”.(نجمی، ۱۳۸۲)

۲-۲-۱۰٫ مزایای به کارگیری مدل تعالی سازمان EFQM

1. 1. این مدل از فرآیندهای سازمانی سیستماتیک و فراگیر برخوردار است.

1. 1. نسبت به تغییر و تحول و نیازهای ذی‌نفعان واکنش سریع دارد.

1. 1. به نتایج کسب شده توسط سازمان توجه ویژه‌ای دارد.

1. 1. ارزیابی مبتنی بر واقعیات است.

1. 1. مشارکت گسترده کارکنان در انجام امور را مد نظر قرار می‌دهد.

1. 1. نقاط قوت زمینه‌های بهبود‌پذیر در این مدل قابل شناسائی است.

1. 1. زبان مشترک مدیریت و کارکنان را فراهم می‌کند.

1. 1. تبادل تجربیات درون و بیرون سازمان با به کارگیری ابزار الگوبرداری صحیح صورت می‌گیرد.

1. 1. به منظور سرآمد کردن سازمان از روش خود ارزیابی استفاده می‌شود.

1. 1. محرکی برای یادگیری‌های فردی و سازمانی است.

1. ساماندهی طرح‌های بهبود در چارچوبی واحد

(www.touse.mohme.gov.ir)

۲-۲-۱۱٫معیارهای مدل تعالی سازمانیEFQM

مدل تعالی ؛ ابزاری جهت سنجش میزان استقرار سیستم‌ها در سازمان و خودارزیابی و راهنمایی است که مسیر فعالیت مدیران را برای بهبود عملکرد شناسایی و تعیین می‌کند . ‌بنابرین‏ پیام کلیدی مدل تعالی متکی بر پاسخ دادن به دو سوال است که چگونه این مدل به ‌عنوان یک ساختار مدیریتی مناسب و منطقی شناسایی می شود و چه کسانی می‌توانند در این زنجیره ارتباط و تعاملات نقش اساسی را ایفا کند. سطح اول این مدل اهداف کلی و در سطح بعدی اهداف کلی به درجات و مقیاس های کمی و قابل انداره گیری تجزیه و تبدیل می شود(شیرزاد کبریا و همکاران،۱۳۹۱) .

سازمان‌ها جهت خودارزیابی و سنجش خود با دیگر سازمان‌ها نیازمند ابزاری ویژه و مناسب و دارای ساختار مدیریتی می‌باشند که مدل‌های تعالی دارای این ویژگی است .

این مدل دارای نه معیار است پنج معیار توانمندسازها: رهبری ، خط مشی و استراتژی ، کارکنان، مشارکتها و منابع ، فرآیندها و چهار معیار نتایج : نتایج مشتریان ، نتایج کارکنان ، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد

معیارهای توانمندساز ، آنچه را که یک سازمان انجام می‌دهد پوشش می‌دهند و عواملی هستند که سازمان را برای رسیدن به نتایج عالی توانمند می‌سازد و معیارهای نتایج ، نتایجی هستند که یک سازمان به دست می آورد و بیان کننده دستاوردهای حاصل از اجرای مناسب توانمندسازها هستند(نیکخواه، ۱۳۹۲).

1. رهبری^[۱۶]

رهبران متعالی آرمان و مأموریت‌ سازمان را تدوین و دستیابی به آن ها را تسهیل می‌کنند. آن ها ارزش ها و سیستم های مورد نظر برای موفقیت پایدار سازمان را ایجاد کرده و با عمل و رفتار مناسب خود آن ها را به اجرا در می آورند در دوران تغییر و تحولات سازمان ، ثبات در مقاصد دارند و هر کجا که لازم باشد قادر هستند جهت گیری سازمان را متحول ساخته و کارکنان را به پیروی آن ترغیب کنند.

1. خط مشی و استراتژی^[۱۷]

سازمان‌های متعالی مأموریت‌ و آرمان خود را از طریق ایجاد و تدوین یک استراتژی و متمرکز بر منافع ذینفعان و با در نظر گرفتن بازار و بخشی که در آن فعالیت می‌کنند به اجرا در می آورند . خط مشی ها ، برنامه ها ، اهداف و فرآیندها به منظور تحقق استراتژی ها تدوین و جاری می‌شوند.

1. کارکنان^[۱۸]

سازمان‌های متعالی تمامی توان بالقوه کارکنان خود را در سطوح فردی ، تیمی و سازمانی اداره کرده توسعه بخشیده و از آن بهره می گیرند . آن ها عدالت و برابری را ترویج کرده ، کارکنان را در امور مشارکت داده و به آنان تفویض اختیار می‌کنند. این سازمان‌ها به گونه ای به کارکنان خود توجه کرده ، ارتباط برقرار ساخته و آن ها را مورد تشویق و تقدیر قرار می‌دهند که در آن ها انگیزه و تعهد برای استفاده از مهارت و دانش شان در جهت منافع سازمانی ایجاد شود .

1. شرکای تجاری و منافع^[۱۹]

سازمان‌های متعالی مشارکتها و همکاری‌های تجاری بیرونی ، تامین کنندگان و منابع داخلی خود را به منظور پشتیبانی از خط مشی و استراتژی و اجرای اثر بخش فرآیندهایشان برنامه هایشان برنامه ریزی و مدیریت می‌کنند.

1. فرایندها^[۲۰]

سازمان‌های متعالی فرآیندهای خود را به منظور کسب رضایت کامل و ایجاد ارزش فزاینده برای مشتریان و سایر ذینفعان طراحی نموده ، مدیریت کرده و بهبود می بخشند .

1. نتایج مشتریان^[۲۱]

سازمان‌های متعالی به طور فراگیر نتایج مهم مرتبط با مشتریان خود را اندازه گیری کرده و به آن ها دست می‌یابند. در اینجا مشخص می‌گردد که سازمان در ارتباط با مشتریان بیرونی خود چه نتایجی به دست می آورد.

1. نتایج کارکنان^[۲۲]

سازمان‌های متعالی به طور فراگیر نتایج مهم مرتبط با کارکنان خود را اندازه گیری کرده و به آن ها دست می‌یابند. در اینجا مشخص می‌گردد که سازمان در ارتباط با منابع انسانی خود چه نتایجی به دست می آورد.

1. نتایج جامعه^[۲۳]

سازمان‌های متعالی به طور فراگیر نتایج مهم مرتبط با جامعه را اندازه گیری کرده و به آن ها دست می‌یابند.

در اینجا مشخص می‌گردد که سازمان درارتباط با جامعه محلی ، ملی و بین‌المللی چه نتایجی به دست می آورد.