اطلاعات صورتهای مالی نیز از طریق پایگاه های زیر تأمین میگردد:
-
- نرمافزار اطاعاتی تدبیر پرداز و رهاورد نوین،
-
- صورتهای مالی حسابرسی شده شرکتهای پذیرفته شده در بورس که نزد کتابخانه سازمان بورس تهران موجود است،
- بانک اطلاعاتی جامع شرکتهای پذیرفته شده در بورس (سایت اینترنتی سازمان بورس تهران).
همچنین به منظور اطمینان از صحت داده های نرمافزارهای مذکور، به صورت نمونه ای اقلامی از این داده ها انتخاب و با اقلام واقعی در صورتهای مالی مطابقت داده شده است.
۳-۹- آمار توصیفی
در تحقیق حاضر ابتدا آماره های توصیفی برای متغیرهای مدل رگرسیون ارائه می شود. این آمارهها عبارتند از: میانگین، تعداد، حداکثر، حداقل و انحراف معیار. این آمارهها شمای کلی از تکتک متغیرهای مدل به دست میدهد.
۳-۱۰- آزمونهای پیشفرض رگرسیون
۳-۱۰-۱- آزمون نرمال بودن[۴۳]
برای برآورد مدل تحلیلگر لازم است تا قبل از پرداختن به تحلیلهای آماری متغیرها، نوع توزیع آن متغیرها را بداند. برای برآورد مدل نهایی تحقیق، از اطلاعات مربوط به متغیرهای مستقل و وابسته استفاده می شود و سپس رگرسیون نهایی مدل برآورد میگردد. برای این کار لازم است مدل، برآورد شده، سپس به ازاء مقادیر مختلف متغیر مستقل، مقادیر متغیر وابسته برآورد گردد. آزمون کولموگورف، اسمیرنف[۴۴] برای این منظور مورد استفاده قرار گرفته است.
۳-۱۰-۲- آزمون معنادار بودن
۳-۱۰-۲-۱ آزمون معنادار بودن رگرسیون
برای بررسی معنادار بودن رگرسیون آزمون ANAOVA و آماره F مورد استفاده قرار میگیرد.
۳-۱۰-۲-۲- آزمون معنادار بودن ضرایب
پس از مشخص شدن معنادار بودن رگرسیون معنادار بودن ضرایب آن حائز اهمیت است. جهت بررسی معنادار ضرایب از آزمونt استفاده می شود. توزیع آماره بالا برای نمونه های بزرگ توزیع نرمال استاندارد است بنابرین ناحیه رد و عدم رد به صورت زیرخواهد بود:
عدم رد
رد
رد
نحوه داوری به این صورت است که اگر مقدار t در ناحیه رد قرار بگیرد فرض صفر رد می شود. به عنوان مثال، اگر در سطح اطمینان ۹۰% ، آماره tبدست آمده از آزمون، کوچکتر از t جدول با همان درجه آزادی باشد، فرض پذیرفته می شود، در غیر این صورت رد می شود.
۳-۱۰-۳- آزمون دوربین- واتسون[۴۵]
یکی از مفروضات رگرسیون، استقلال خطاها (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط رگرسیون) از یکدیگر است. مقدار آماره این آزمون بین ۰ و ۴+ قرار دارد. چنانچه این آماره در بازه ۵/۱ تا ۵/۲ قرار گیرد میتوان از رگرسیون استفاده کرد. در غیر این صورت نمی توان مدل مذکور را به کار گرفت.
۳-۱۰-۴- نمودارهای پراکنش باقیمانده در مقابل مقادیر برآورد شده
نداشتن الگوی منظم در پراکندگی این نقاط می تواند موید همسانی واریانس که یکی از پیشفرضهای الگوبندی رگرسیونی است میباشد.
۳-۱۰-۵- آزمون همخطی[۴۶]
همخطی وضعیتی است که نشان میدهد متغیر مستقل، تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد، بدین معنی است که بین متغیرهای مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است مدل با وجود بالا بودن R2 دارای اعتبار بالایی نباشد. به عبارت دیگر در صورت وجود هم خطی ممکن است در عین حالی که متغیرهای مستقل به لحاظ آماری معنیداری نیستند، آماره های مدل خوب به نظر برسد.
۳-۱۱- آزمون معنادار بودن مدل رگرسیونی
مدلهای رگرسیونی در این پژوهش هم در تولید متغیرهای اصلی این تحقیق و هم برای آزمون فرضیهها استفاده میگردد. به طور ویژه، باید مدلهای تولید کننده متغیرهای اصلی تحقیق به لحاظ آماری معنیدار باشد. در یک معادله رگرسیون، چنانچه هیچ رابطه ای میان متغیرهای وابسته و مستقل وجود نداشته باشد، باید ضریب متغیر مستقل در معادله برابر صفر باشد. بدین ترتیب می توان معنادار بودن معادله رگرسیونی را آزمون کرد.
برای تأیید یا رد فرضیه ها از آماره t و مقدار احتمال خطا p-value که برای ضرایب برآوردی هر متغیر مستقل محاسبه میگردد، استفاده می شود. در صورتی که مقدار محاسبه شده برای ضریب متغیر مستقل کمتر از سطح خطای مجاز (۱ درصد ، ۵ درصد، ۱۰ درصد ) باشد فرضیه H0 مبنی بر صفر بودن ضریب متغیر مذکور تأیید نشده و فرضیه H1 مورد پذیرش واقع می شود. در این حالت سه سطح معنیداری ۹۹ درصد، ۹۵ درصد و ۹۰ درصد را در نظر میگیریم و معنی داری هریک از متغیرها در هر یک از این سطوح مورد تحلیل قرار میگیرد (آذر و مومنی، ۱۳۸۱).
۳-۱۳- آزمون لون[۴۷]
آزمون لون همگنی واریانسها را در نمونه های متفاوت بررسی می نماید. به عبارتی فرض تساوی متغیر وابسته را برای گروههائی که توسط عامل رستهای تعیین شدهاند، آزمون می کند و نسبت به اکثر آزمونها کمتر به فرض نرمال بودن وابسته بوده و در واقع به انحراف نرمال مقاوم است. این آزمون در نظر میگیرد که واریانس جمعیت آماری در نمونه های مختلف برابر است. فرض صفر همگن بودن واریانسها میباشد یعنی واریانس جمعیتها با هم برابر است و اگر مقدار P-VALUE در آماره لون کمتر از ۰٫۰۵ باشد تفاوت به دست آمده در واریانس نمونه بعید است که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی رخ داده باشد. بنابرین فرض صفر که برابری واریانسها میباشد رد می شود و به این نتیجه میرسیم که بین واریانس ها در نمونه تفاوت وجود دارد.
۳-۱۴- خلاصه فصل
در این فصل ابتدا در مورد روش تحقیق، قلمرو تحقیق، ابزار و نحوه گردآوری داده ها و جامعه آماری تحقیق بحث شد. سپس در مورد سؤالات تحقیق و تعریف عملیاتی متغیرهای وابسته، مستقل و کنترل توضیحاتی داده شد. در نهایت مدلهای رگرسیون، آمارهای توصیفی و آزمونهای پیش فرض رگرسیون که شامل آزمون نرمال بودن، معنادار بودن رگرسیون و آزمون دوربین- واتسون معرفی گردید. در فصل چهارم، نتایج این تحلیلها را ارائه مینمائیم.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل اطلاعات
۴-۱- مقدمه
انجام تجزیه و تحلیل، به منظور تنظیم و خلاصه کردن داده ها به صورت اطلاعاتی روشن، خوانا، مستدل و تفسیرپذیر به کار میرود، به گونه ایکه بتوان روابط موجود در مسائل پژوهش را کشف، بررسی و آزمون نمود. در پژوهشهای علمی، تجزیه و تحلیل داده های آماری جمع آوری شده از نمونه های آماری، مرحله مهمی از تحقیق تلقی میشود زیرا محقق در این مرحله به نتیجه نهایی خواهد رسید، یعنی با بهره گرفتن از یک روش تحقیق علمی، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، سپس فرضیه ها آزمون و نهایتاًً نتیجهگیری نهایی برای گزارش انجام خواهد شد.
در این فصل، اطلاعات مربوط به ۵۲۵ شرکت نمونه تحقیق که در دوره زمانی۱۳۸۳-۱۳۹۰ اقدام به تعدیل گزارشات مالی خود نموده اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاست تا ارتباط بین متغیرها برای آزمون فرضیه تحقیق بررسی شود. داده های جمع آوری شده با بهره گرفتن از نرمافزار Excel محاسبه و تلخیص گردیده و با بهره گرفتن از نرمافزار Spss نگارش ۱۹ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاست.